Rośliny pływające swobodnie, mają korzenie zwisające w dół i nie zakorzeniają się na dnie zbiornika. Występując masowo tworzą na powierzchni wody charakterystyczny dywan.

Pływacz zwyczajny (Utricularia vulgaris), jest jedną z nielicznych w Polsce roślin mięsożernych. Roślina zaopatrzona jest w pęcherzykowate utwory, które służą jako pułapki na drobne zwierzęta wodne. W Polsce występuje 6 gatunków z których  najpospolitszy jest pływacz zwyczajny, występujący w  nizinnych, stojących zbiornikach wodnych. Jest rośliną wodną o liściach podwodnych, podzielonych na nitkowate łatki, opatrzone drobnymi pęcherzykami. Pęcherzyki te zamknięte są ruchomą klapką, która w razie podrażnienia specjalnych włosków otwiera się gwałtownie do wnętrza pęcherzyka, zasysając w ten sposób wodę wraz ze znajdującymi się w pobliżu drobnymi zwierzętami wodnymi. Klapka natychmiast zamyka się szczelnie z powrotem, a uwięzione zwierzęta trawione są za pomocą enzymów wydzielanych ze ściany pęcherzyka. Liście są skupione w przyziemnej rozetce lub ułożone skrętolegle, podzielone na nitkowate odcinki.  Kwiaty obupłciowe, grzbieciste, o koronie zrosłopłatkowej i wyraźnie dwuwargowej, opatrzonej u podstawy ostrogą. 2 pręciki przyrośnięte są nitkami do rurki korony. Słupek górny, zbudowany z 2 owocolistków, o zalążni 1-komorowej, przekształcającej się po zapyleniu w owoc typu torebki.

Rzęsowate (Lemnaceae), rodzina  liczy ok. 30 gatunków zamieszkujących zbiorniki wodne całego świata. Są to rośliny o bardzo silnie zredukowanych (do plechowatych, płaskich lub kulistych członów), pędach bez liści i łodyg, a czasem i bez korzeni. Brak także tkanek przewodzących. Kwiaty - wytwarzane bardzo rzadko, rzęsowate bowiem rozmnażają się nader łatwo wegetatywnie - są silnie uproszczone, rozdzielnopłciowe i zupełnie pozbawione okwiatu. Męskie mają po prostu 1 lub (rzadziej) 2 pręciki, żeńskie zaś 1 słupek. kilka takich kwiatów zebranych jest w kwiatostan, u pewnych przedstawicieli otoczony początkowo błoniastą okrywa, która uważa się za szczątkową pochwę. Cały taki kwiatostan pogrążony jest w ciele rośliny. Owoc, wytwarzany bardzo rzadko, ma charakter mieszka. We florze polskiej z rodziny rzęsowatych występuje 5 gatunków należących do 3 rodzajów. Do najpospolitszych należą : rzęsa trójrowkowa (Lemna trisulca) i rzęsa drobna (Lemna minor)o płaskich członach, występujące w zbiornikach wód stojących i wolno płynących w kraju. Rzęsy są pokarmem dla ptactwa wodnego. Przeważnie unosi się tuż pod powierzchnią wody.

Osoka aloesowata  (Stratiotes aloides)  jest rośliną pływającą, o liściach równowąskich, opatrzonych na brzegach haczykowatymi kolcami,  (przypominają nieco liście niektórych gatunków aloesów, stąd nazwa gatunkowa). Osoka masowo porasta niektóre płytkie zbiorniki wodne, przyczyniając się do ich spłycenia. Latem roślina pływa częściowo wynurzona, białe, pojedyncze kwiatypojawiają się na przełomie maja - czerwca i znajdują się na poziomie lustra wody. Osoka tworzy rozłogi zakończone młodą rośliną, które można ściąć i przenieść w inne miejsce. W okresie późnojesiennym liście rośliny obumierają i roślina zaczyna powolizanurzać się pod wodę, przygotowując się do zimowania. Zimuje na dnie zbiornika w formie przetrwalnika.

Żabiściek pływający (Hydrocharis morsus - ranae), jest, jak sama nazwa wskazuje, rośliną pływającą na powierzchni wody, bez kłącza, z pęczkami luźno zwisających korzeni o okrągławych liściach wielkości 15 - 20 mm, o stosunkowo dużych białych "pogiętych" kwiatach z 3 płatkami korony. Kwitnie od maja do czerwca.